Toàn huyện Trấn Yên hiện có 3.578 ha tre Bát Độ, trong đó diện tích cho thu hoạch măng 2.500 ha, tập trung tại các xã Kiên Thành, Hồng Ca, Tân Đồng, Lương Thịnh, Hưng Khánh... Trong những năm qua, khi nhiều mặt hàng nông sản gặp khó khăn trong việc tìm đầu ra cho sản phẩm thì Chương trình tre Bát Độ được triển khai đã phát huy hiệu quả liên kết 4 nhà “nhà nước, nhà nông, nhà khoa học và nhà doanh nghiệp”, sản phẩm măng được tiêu thụ ổn định, giúp người dân yên tâm sản xuất. Là cây nhanh cho thu hoạch, trung bình trong ba năm giai đoạn kiến thiết cơ bản, tre măng Bát Độ cho thu nhập 3 triệu đồng/ha/năm. Vào giai đoạn kinh doanh, với điều kiện chăm sóc đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật sẽ cho thu nhập 30 - 40 triệu đồng/ha/năm. Sau chu kỳ 7 năm, 1 ha tre Bát Độ sẽ cho thu nhập trên 200 triệu đồng.
Xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên được coi là “thủ phủ” của vùng tre măng Bát Độ với 1.800 ha, trong đó diện tích đang cho thu hoạch là 1.500 ha. Do có địa bàn nhiều đồi núi nên những năm gần đây xã Kiên Thành đã xác định cây tre măng Bát Độ là một trong những cây trồng mũi nhọn của địa phương và tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia trồng. Từ năm 2003, từ chỗ chỉ có vài hộ trồng đến nay toàn xã Kiên Thành đã có hàng trăm hộ đưa giống tre măng Bát Độ vào trồng ở hầu hết các thôn, trong đó tập trung nhiều ở các thôn Đồng Ruộng, Đồng Cát, Khe Rộng, Đá Khánh… Từ chỗ là một xã đặc biệt khó khăn của huyện Trấn Yên, thì nay nhờ việc trồng măng tre Bát Độ mà đời sống của người dân xã Kiên Thành đang ngày một nâng lên và từng bước trở thành một trong những xã có thu nhập cao trong huyện với thu nhập bình quân đầu người đạt 36 triệu đồng/người/năm.
Hiện nay, xã Kiên Thành đang bước vào giai đoạn thu hoạch măng chính vụ, khắp các con đường trong xã là hình ảnh tấp nập của người dân đang thu hái măng. Gia đình ông Triệu Phú Thịnh, thôn Khe Rộng hiện có gần 3 ha tre măng Bát Độ đang trong giai đoạn thu hoạch. Năm nay, lại là một năm gia đình ông được mùa măng, khi mỗi khóm măng của gia đình đều đạt từ 7 - 10 ngọn măng/lứa với trọng lượng trung bình mỗi ngọn từ 2 – 2,5 kg sau khi đã bóc sạch vỏ. Hiện tại, mỗi ngày ông Thịnh có thể thu hoạch được gần 1 tấn măng với giá bán trung bình 4.000 đồng/kg. Măng sau khi được hái về đã có thương lái đến tận nơi thu mua nên mỗi ngày như vậy ông cũng thu được trên 3 triệu đồng, cao hơn rất nhiều lần so với những loại cây trồng khác.
Huyện Trấn Yên đang bước vào giai đoạn thu hoạch măng tre Bát Độ chính vụ
Để hỗ trợ người nông dân một cách hiệu quả nhất, năm 2019, huyện Trấn Yên triển khai thực hiện Dự án Phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm măng tre Bát Độ tại 4 xã Kiên Thành, Hồng Ca, Lương Thịnh, Hưng Khánh với diện tích 1.000 ha tre kinh doanh với 780 hộ tham gia. Các hộ tham gia được tập huấn kỹ thuật vệ sinh nương tre, chặt tỉa cây mẹ, kỹ thuật bón phân và thu hoạch măng, đồng thời được hỗ trợ phân bón vật tư, nhờ vậy mà năm 2019, sản lượng măng thương phẩm toàn huyện Trấn Yên đạt trên 22.000 tấn, trị giá trên 70 tỷ đồng. Năm nay, do tiếp tục được thâm canh nên tre sinh trưởng, phát triển tốt, bước vào đầu vụ thu hoạch măng đã cho sản lượng rất cao, dự kiến năm nay, sản lượng măng thương phẩm ước đạt 30.000 tấn, giá trị lên đến hàng trăm tỷ đồng.
Bên cạnh việc mở rộng vùng nguyên liệu thì việc cải tạo thâm canh các diện tích tre măng sẵn có theo hướng bền vững cũng được huyện và các đơn vị của ngành nông nghiệp quan tâm. Cũng năm 2019, từ nguồn Sự nghiệp Khoa học tỉnh, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Yên Bái đã thực hiện dự án: “Ứng dụng các biện pháp kỹ thuật tổng hợp nhằm nâng cao năng suất và phát triển bền vững măng tre Bát độ trên địa bàn tỉnh Yên Bái”. Mục tiêu của dự án nhằm điều tra, đánh giá thực trạng tình hình sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm măng tre Bát Độ trên địa bàn tỉnh Yên Bái và xây dựng mô hình áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật thâm canh tổng hợp cho tre măng Bát Độ tại huyện Trấn Yên.
Với mục tiêu tiếp tục mở rộng vùng nguyên liệu, đầu tư thâm canh 2.500 ha tre kinh doanh hiện có, sản lượng đạt trên 25.000 tấn măng thương phẩm, sản phẩm măng được tiêu thụ ổn định, nâng cao thu nhập và giúp người dân yên tâm sản xuất, trong thời gian qua huyện Trấn Yên đã tập trung nhiều giải pháp trong tổ chức chỉ đạo triển khai chương trình, hỗ trợ phân bón cho dân, tập huấn kỹ thuật thâm canh, các đơn vị thu mua ký hợp đồng theo các tổ nhóm, thu mua sản phẩm thuận lợi, thanh toán tiền kịp thời, từ đó tạo sự đồng thuận và tin tưởng cho người nông dân.
Nguyễn Thị Xuân, Khuyến nông VN (mic.gov.vn)