Tham quan mô hình trồng cây dược liệu ở xã Yên Thái (Yên Mô). Ảnh: Trường Giang
Ông Trần Văn Dưỡng, Phó Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Nho Quan cho biết: Xã Yên Quang với lợi thế nằm cạnh hồ Yên Quang, cùng với đó là địa hình, chất đất và tập quán của người nông dân nơi đây đã đưa Yên Quang trở thành địa phương có phong trào sản xuất vụ đông mạnh của huyện.
Trong vụ mùa, xã có gần 100% diện tích cấy ở trà mùa sớm bằng giống lúa ngắn ngày để có quỹ đất sản xuất vụ đông. Ngoài Yên Quang, ở các xã như: Đồng Phong, Văn Phong, Văn Phương, Văn Phú… có một phần diện tích đất màu, chủ yếu để trồng cây vụ đông có giá trị và hiệu quả cao. Các xã vùng chiêm trũng như: Thanh Lạc, Thượng Hòa… gần như là vùng "trắng" của cây vụ đông.
Vụ đông năm 2019, toàn huyện trồng được 1.305 ha cây vụ đông các loại, trong đó: ngô 463,6 ha; lạc 17,9 ha; khoai tây 4 ha; khoai sọ 79,6 ha; khoai lang 98,6 ha; bí xanh 10,6 ha; rau các loại 457 ha… Một số mô hình trồng cây vụ đông cho giá trị cao là: Khoai sọ ở xã Yên Quang cho thu nhập 150 triệu đồng/ha; rau, củ, quả (cà chua, bí xanh, bí đỏ, rau muống, mồng tơi, bắp cải, cải các loại…) an toàn ở xã Văn Phong, Yên Quang, Đồng Phong cho thu nhập bình quân đạt 135 triệu đồng/ha; mô hình trồng lạc đông có che phủ nilon ở xã Văn Phương, Yên Quang cho thu nhập đạt 120 triệu đồng/ha.
Vụ đông năm nay, huyện Nho Quan phấn đấu gieo trồng trên 1.200 ha cây vụ đông các loại, trong đó các loại cây truyền thống có diện tích nhiều là: ngô 350 ha, khoai tây 20 ha, lạc 20 ha, khoai lang 270 ha, khoai sọ 150 ha, bí xanh và bí đỏ 20 ha, ớt 15 ha, rau các loại 345 ha…
Yên Khánh là huyện có phong trào sản xuất vụ đông khá đều ở các địa phương và luôn đứng trong tốp đầu của tỉnh về trồng cây vụ đông. Ông Nguyễn Mạnh Toàn, Phó Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện cho biết: Vụ đông năm 2019, toàn huyện trồng được 2.675 ha cây đông các loại, trong đó: ngô 505 ha; lạc 24 ha; khoai tây 175 ha; đậu tương 58,5 ha; bí xanh 309 ha; ớt 31,6 ha; khoai lang 105 ha; cây dược liệu 97,3 ha; rau các loại 1.352 ha; cây khác 15 ha.
Huyện Yên Khánh là địa phương có nhiều mô hình trồng cây vụ đông được liên kết giữa sản xuất với tiêu thụ đem lại giá trị cao và bền vững cho người nông dân như: Ngô ngọt được Công ty Thành An, Công ty cổ phần TPXK Đồng Giao ký kết bao tiêu sản phẩm; sản phẩm củ, quả được Công ty cổ phần XNK thực phẩm Việt Nam ký kết bao tiêu sản phẩm...
Nhiều mô hình tiếp tục được duy trì và mở rộng như: Trồng ớt chỉ thiên tại xã Khánh Công, Khánh Hội, Khánh Cường quy mô 36,1 ha (tăng 13,6 ha so với vụ trước); mô hình trồng rau, củ, quả tại xã Khánh Hải, Khánh Hồng, thị trấn Yên Ninh; mô hình trồng bí xanh, bí đỏ tại xã Khánh Hải, Khánh Vân; mô hình trồng khoai tây tại xã Khánh An, Khánh Cư, Khánh Vân.
Ngoài ra, trên địa bàn còn có diện tích trồng cây đông của Công ty Chế biến nông sản Việt Xanh; Công ty cổ phần Công nghệ xanh… Phát huy kết quả đạt được, vụ đông năm nay Yên Khánh phấn đấu trồng 2.600 ha, trong đó: ngô 505 ha (có 35 ha ngô ngọt); lạc 20 ha; khoai tây 200 ha; khoai lang 100 ha; bí xanh và bí đỏ 400 ha; đậu tương 40 ha; dưa chuột 95 ha; cà chua 45 ha; trạch tả 100 ha; ớt 20 ha; rau các loại 1.055 ha…
Ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt & BVTV (Sở Nông nghiệp & PTNT) cho biết: Vụ đông năm 2020, toàn tỉnh phấn đấu gieo trồng khoảng 8 nghìn ha cây trồng các loại, trong đó: ngô 1.629 ha, lạc 196 ha, khoai tây 335 ha, khoai lang 689 ha, khoai sọ 164 ha, bí xanh và bí đỏ 528 ha, cà chua 130 ha, trạch tả 117 ha; rau các loại và cây khác 3.834,3 ha. Để đạt được chỉ tiêu kế hoạch ấy không phải là chuyện dễ, bởi sản xuất vụ đông chịu ảnh hưởng rất lớn về thời tiết và thời vụ gieo trồng.
Đặc biệt, mùa mưa bão năm nay vẫn đang ở thời kỳ cao điểm, diễn biến vẫn phức tạp, khó lường. Bên cạnh đó, tình hình sâu bệnh gây hại gia tăng và tình trạng thiếu hụt lao động nông thôn trẻ, khỏe; chưa kể giá vật tư đầu vào thiếu ổn định, đang có xu hướng tăng dần sau từng vụ.
Chủ trương của ngành là: Phát triển vụ đông theo hướng cơ cấu lại ngành trồng trọt nhằm nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; tập trung thâm canh các cây trồng có giá trị kinh tế cao, có đầu ra, dễ bảo quản, có ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm để nâng cao hiệu quả sản xuất; bố trí hợp lý cơ cấu giữa nhóm cây ưa ấm, nhóm cây ưa lạnh; đa dạng hóa cây trồng, mở rộng diện tích sản xuất các loại rau, đậu áp dụng các quy trình thực hành nông nghiệp tốt…
Ngành Nông nghiệp khuyến cáo các địa phương tập trung chỉ đạo thu hoạch nhanh gọn lúa và cây màu vụ mùa, giải phóng đất sớm để triển khai sản xuất vụ đông kịp thời vụ. Tiếp tục khuyến khích các tổ chức, cá nhân, hộ nông dân cho mượn đất, thuê đất để liên kết, đầu tư sản xuất thành vùng tập trung, tạo điều kiện áp dụng cơ giới hóa nhằm tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả.
Về kỹ thuật, nên tăng cường áp dụng cơ giới hóa trong khâu làm đất để tranh thủ thời vụ và mở rộng diện tích sản xuất. Đối với những diện tích sản xuất trên đất 2 lúa tiêu thoát nước chủ động có thể áp dụng các biện pháp làm đất tối thiểu để đảm bảo thời vụ, giảm công lao động. Đối với nhóm cây ưa ấm như ngô, lạc, bí xanh, dưa chuột..., cần lựa chọn giống có thời gian sinh trưởng ngắn, thời vụ gieo trồng xong trước ngày 30/9.
Đối với các loại cây có điều kiện bô cần làm bô to, bô sớm trước khi có đất trồng 7 - 10 ngày để tranh thủ thời vụ. Riêng nhóm các cây trồng ưa lạnh, thời vụ gieo trồng tập trung từ ngày 10/10 đến 20/11.
Đinh Chúc (baoninhbinh.org.vn)